1- Vadesi yeni yıla ait olan çeklerin özünde senet niteliği taşıdığı için alacak senetlerine devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
121. Alacak Senetleri
121.90 Vadeli Çekler
101.10 Portföydeki Çekler
__________ … / .. ___________
2- Aynı nedenle vadesi yeni yıla ait olan verilen çeklerin borç senetleri hesabına devredilmesi gerekir.
__________ 31.12 .. ___________
103.xx Verilen Çekler
321.xx Borç Senetleri
321.90 Vadeli Çekler
____________ …./…. _____________
3- Alıcılar hesabında alacak bakiyesi veren cari hesapların (alıcılar hesabı borç karakterli bir hesaptır.) alınan sipariş avansları hesabına devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
120.10 Yurtiçi Alıcılar
120.10.093 X Tekstil A.Ş.
340.xx Alınan Sipariş Avansları
10 TL avansları
001 …Firması
____________ … /…. _____________
4- Satıcılar hesabında borç bakiye veren firmalar varsa (normal olarak alacak bakiyeleri vermeleri gerekir.) verilen sipariş avanslarına devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
159.xx Verilen Sipariş Avansları
10 TL Avansları
001 ……Firması
320.10 Yurtiçi Satıcılar
320.10.11 A.2 Firma
____________ …./…. _____________
Yabancı Paralı Hesapların (Döviz) Yıl sonu İşlemleri:
1- Döviz kasası V.U.K.’ nun ilgili Genel Tebliğin 31.12 …. kuru (efektifler kuru) ile değerlendirilerek ortaya çıkacak olumlu fark kambiyo gelirlerine kaydedilir. (Döviz değerinin yükseleceği düşünülerek bu maddeler yapılmıştır.)
____________ 31.12 .. _____________
100.20 Döviz Kasası
646.xx Kambiyo Karları
646,..,…Döviz Gelirleri
____________ … /…. _____________
2- Kasa hariç diğer dövizli hesaplar V.U.K. ilgili Genel Tebliğinin 31.12. .. döviz alış kuru ile değerlendirilerek ortaya çıkan olumlu ve olumlu ve olumsuz farklar kambiyo karları veya zararları hesaplarına kaydedilmesi gerekir.
NOT: Yabancı paralı çek, senet, verilen avans ve alacaklar için ilgili hesaplar borçlandırılıp farklar “ 646-Kambiyo Karlarına” alacak yazılır. Yabancı paralı alınan avanslar, borçlar varsa kur farkları “656- Kambiyo Zararları “ hesabına borç ilgili hesaplara alacak kaydedilir.
____________ 31.12 .. _____________
101.40 X Bankası Döviz Hesabı
646.xx Kambiyo Karları
646,..,…Döviz Gelirleri
____________ …. /….. _____________
3- Yabancı paralı alacaklar ilgili yıldaki ihracatlardan kaynaklanıyorsa 31.12…. kuruna göre doğan farklar 601 İhracat Hasılat hesabına alacak verilerek muhasebeleştirilir.
Dönemsellik Kavramı Açısından Yapılacaklar:
1- Yeni yıla ait olduğu halde cari yılın giderine yazılmış hesaplar varsa araştırılarak düzeltilmesi gerekir.(Yeni yıla ilişkin defter tasdik giderleri, sigorta poliçeleri, abonelik, noter harçları gibi)
____________ 31.12 .. _____________
180.xx Gelecek Aylara Ait Giderler
770.80.530 Noter Harçları Giderleri
____________ …. /.. .. _____________
2-Doğrudan gider yazıldığı halde sene sonunda tüketilmemiş malzemenin araştırılarak stoklara alınması gerekir.(Örnek: Sarf yazılan yardımcı malzeme)
____________ 31.12 .. _____________
157.xx Diğer Stoklar
760.70.471 Kırtasiye Giderleri
____________ …. /…. _____________
3- Gelecek yıllara ait olup cari yıla gelir yazılmış hesaplar varsa araştırılarak düzeltilmesi gerekir.(Peşin alınan kiralar gibi.)
____________ 31.12 .. _____________
649.30 Kira Gelirleri
380.xx Gelecek Aylara Ait Gelirler
____________ …. / .. _____________
4- Henüz belgesi gelmemiş ancak cari yıla ait tüm giderlerin tahakkuk ettirilmesi gerekir.(Elektrik, su, telefon gibi.)
____________ 31.12 .. _____________
770.80.300 Elektrik Giderleri
381.xx Gider Tahakkukları
____________ …. / .. _____________
Amortismanların Hesaplanması:
1- Maddi duran varlıklara ait amortismanların ayrılması gerekir.
____________ 01.03 .. _____________
İlgili 7’li maliyet ve gider hesapları
373.Maliyet Gid. Karş.
____________ …. / .. _____________
____________ 31.12 .. _____________
373. Maliyet Gid. Karş.
257.B.Amortismanlar
____________ …. / .. _____________
2-Maddi olmayan duran varlıklara amortisman uygulanması gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
İlgili 7’li maliyet ve gider hesapları
373.Maliyet Gid. Karş.
____________ … / .. _____________
____________ 31.12 .. _____________
373.Maliyet Gid. Karş.
268.B.Amortismanlar
____________ … / .. _____________
3- Özel tükenmeye tabi varlıklara tükenme payı ayırmak gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
İlgili 7’li maliyet ve gider hesapları
278. B. Tükenme Payları
____________ … / .. _____________
4- Diğer duran varlıklara ait amortismanların ayrılması gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
İlgili hesaplar
299.B.Amortismanlar
____________ … / .. _____________
NOT: Binek otomobillerde kıst amortisman uygulanır.
Karşılıkların Ayrılması:(İhtiyatlık Kavramı Gereği):
1- Şüpheli ticari alacaklar karşılığının ayrılması gerekir. (İlgili olduğu dönemde vadesi geçtiği halde tahsil edilemeyen dava ve icra safhasındaki alacaklar ile bir defadan hazla istenmesine rağmen tahsil edilemeyen, dava açılmasına değmeyecek kadar küçük alacaklar (dava masrafı alacaktan fazla ise dava açılmasına değmeyecek kadar küçük alacaktır.) için şüpheli alacak karşılık karşılığı ayrılabilir. Teminatlı alacaklar için karşılık ayrılamaz.
____________ 31.12 .. _____________
128.xx Şüpheli Ticari Alacaklar
120/121.xx Alıcılar.
___________ … / .. _____________
____________ 31.12 .. _____________
654.xx Karşılık Giderleri
129.xx Şüpheli Ticari Alacaklar Karşı.
___________ … / .. _____________
2- Stoklarda rayice göre veya bozulma v.b. nedenlerle değer düşüklükleri varsa stok değer düşüklüklerinin ayrılması gerekir. Stok değer düşüklüğü için Takdir Komisyonu kararına göre ise dönem giderlerine şayet Takdir Komisyonun kararı yoksa KKEG kaydedilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
654.xx Karşılık Giderleri
158.xx Stok Değer Düş. Karşı.
____________ … / .. _____________
3. Reeskont İşlemleri: Varlıklar gerçek tasarruf değerleri ile görmek ilkesinden hareketle vadeli senetler reeskonta tabi tutulması gerekir. Vadeli çekler reeskonta tabi tutulmaz. Yabancı paralı senetler yıl sonu değerleme kuru ile değerlendirilir reeskonta tabi tutulmazlar, ancak 4369 sayılı yasa ile yapılan değişlikten sonra 1999 yılının değerleme gününde yabancı paralı senetlerde libor esas alınarak değerlemeye tabi tutulabileceklerdir. Avans mukabili alınan senetler de reeskonta tabi tutulmazlar. Reeskont hesaplamasında senedin üzerindeki faiz oranı esas alınacaktır. Senet üzerinde faiz oranı yoksa reeskont Merkez Bankasınca belirlenmiş ve yıl sonu itibariyle geçerli avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı tatbik edilecektir. Reeskont hesaplamasında iç ıskonto formülü kullanılacaktır.
Nominal Değer: Senedin üzerindeki yazılı değer.
Faiz Oranı : Merkez Bankası reeskont faiz oranı
Gün Sayısı : 31.12. ile senet vade tarihi arasındaki gün sayısı
Reeskont Tutarı: Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı
36.500 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
1- Alacak senetlerine reeskont uygulanması yapılabilir.
____________ 31.12 .. _____________
657.xx Reeskont Faiz Giderleri
122.xx Alacak Senetleri Reeskontu
____________ … / .. _____________
2- Verilen borç senetlerine reeskont uygulanması yapılabilir.
NOT: Alacak ve Borç senetlerine ancak birlikte reeskont yapılabilir.
____________ 31.12 .. _____________
322.xx Borç Senetleri Reeskontu
647.xx Reeskont Faiz Gelirleri
____________ … / .. _____________
Bir Yıllık Süreyle İlgili Yapacaklar (Bilanço İlkeleri):
1- 31.12.tarihinde 1 yıl veya daha kısa süreli varlıklar duran varlıklar içinde varsa dönen varlıklara devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
100’lü hesaplar
200’lü hesaplar
____________ … / .. _____________
2- 31.12.tarihinde 1 yıldan uzun süreli varlıklar dönen varlıklar içinde varsa duran varlıklara devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
200’lü hesaplar
100’lü hesaplar
____________ … / .. _____________
3- 31.12… tarihinde 1 yıldan kısa süreli kaynaklar uzun vadeli yabancı kaynaklar içinde varsa kısa vadeli yabancı kaynaklara devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
400’lü hesaplar
300’lü hesaplar
____________ … / .. _____________
4- 31.12.tarihinde 1 yıldan uzun süreli kaynaklar kısa vadeli yabancı kaynaklar içinde varsa uzun vadeli yabancı kaynaklara devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
300’lü hesaplar
400’lü hesaplar
____________ …/ .. _____________
Satışların Maliyetlerinin Hesaplanması ve Giderlerin Devri:
1- Satılan mamuller maliyetinin hesaplanması
a- Yıl içinde 710.10.xxx Direkt İlk Madde Malzeme, 720.10.xxx Direkt İşçilik Giderleri ve 730.10.xxx Genel Üretim Giderleri hesaplarında biriken tutarlar, yansıtmalarıyla 151 hesaba devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
151.xx Yarı Mamuller-Üretim
711.Direkt İlk. Mad. Malz. Yansıtma Hesabı
721.Direkt İşçilik Yansıtma Hesabı
731.Genel Üretim Giderleri
____________ …/. .. _____________
b- Varsa yarı mamul tutarı 151 hesapta kalır. Farkı 152 hesaba devredilir.
____________ 31.12 .. _____________
152.xx Mamuller
151.xx Yarı Mamuller Üretim
____________ …./ …. _____________
c- Varsa mamul stokları 152 hesapta kalır. Farkı 620 hesaba devredilir.
____________ 31.12 .. _____________
620.xx Satılan Mamuller Maliyeti
151.xx Mamuller
____________ …../…. _____________
d- Yansıtma hesapları ana maliyet hesapları ile kapatılır.
____________ 31.12 .. _____________
711.Direkt İlk Mad. Malz.Yans. Hesap.
721.Direkt İşçilik Giderleri Yans. Hes.
731.Genel Üretim Giderleri Yans. Hes.
710.xx Direkt İlk Mad. Malz. Giderleri
720.xx Direkt İşçilik Giderleri
730.xx Genel Üretim Giderleri
____________ …./…. _____________
2- Satılan Ticari Mallar Maliyetinin Hesaplanması:
a- Yıl içinde 153 hesapta biriken tutarlardan yıl sonu mal stoklarına tekabül eden tutar 153 hesapta kalır. Farkı 621 hesaba devredilir.
____________ 31.12 .. _____________
621.xx Satılan Ticari Mallar Maliyeti
153.xx Ticari Mallar
____________ …./…. _____________
3- Satılan Hizmet Maliyetinin Hesaplanması:
a- Yıl içinde 740 hesapta biriken tutarlar yansıtma hesabıyla 622’ye devredilir.
____________ 31.12 .. _____________
622.xx Satılan Hizmet Maliyeti
741.xx Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı
____________ …/…. _____________
b- Yansıtma hesabı maliyet hesabı ile kapatılır.
____________ 31.12 .. _____________
741.xx Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı
740.xx Hizmet Üretim Maliyeti
____________ …/…. _____________
4- Giderlerin Devri:
a- Yıl içinde 700’lü gider hesaplarında biriken tutarlar yansıtma hesaplarıyla ilgili 600’lü hesaplara devredilir.
____________ 31.12 .. _____________
630.xx Araş. ve Geliştirme Giderleri
631.xx Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri
632.xx Genel Yönetim Giderleri
660.xx Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri
661.xx Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri
751.xx Araş. ve Geliştirme Gid. Yansıtma Hes.
761.xx Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gid. Yansıtma Hes.
771.xx Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hes.
781.xx Finansman Giderleri Yansıtma Hes.
____________ …. /…. _____________
b- Yansıtma hesapları gider ana hesaplarıyla kapatılır.
____________ 31.12 .. _____________
751.xx Araş. ve Geliş. Gid. Yansıtma Hes.
761.xx Paz. Satış ve Dağ. Gid. Yansıtma Hes.
771.xx Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hes.
781.xx Finansman Gid. Yansıtma Hes.
750. Araş. ve Geliş. Giderleri
760. Paz. Satış ve Dağ. Giderleri
770. Genel Yönetim Giderleri
780. Finansman Giderleri
____________ …. /.. .. _____________
Bu maddelerden sonra bütün 700’lü hesaplar kapanacaktır.
Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması:
1- Hasılat, gelir ve kar hesaplarına borç (60. 64. 67 ile başlayan hesaplar ) 690 hesaba alacak yazılarak gelirler 690 Dönem Karı-Zararı hesabının alacağına (kar’a) devreder.
____________ 31.12 .. _____________
60 Brüt Satışlar
64 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir Ve Karlar
67 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar
690 Dönem Karı veya Zararı…….. gibi.
____________ … / .. _____________
2- Maliyet, gider ve zararlara ait hesaplara (61-62-63-65-66-68 ile başlayan hesaplara) alacak 690 hesaba borç yazılarak, giderler 690 Dönem Karı-Zararı hesabının borcuna (zararına) devredilir.
____________ 31.12 .. _____________
690 Dönem Karı veya Zararı
61 Satış İndirimleri
62 Satışların Maliyeti
63 Faaliyet Giderleri
65 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar
66 Finansman Giderleri
68 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararları
____________ ….. /…. _____________
Şimdi 690 hariç bütün 6’lı hesapların bakiye vermemesi gerekir. 690 hesap borç bakiyesi veriyor ise zarar, alacak bakiyesi veriyorsa kardır. Eğer kar varsa bu karın vergisi hesaplanacaktır.(Muhasebe dışında) Vergi kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır.
3- 691 Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları hesabın aynı isimli 370 kod nolu bilanço hesabına devredilmesi gerekir.
__________ 31.12 .. _____________
691.Dönem Karı Vergi ve Diğ. Yasal Yük. Karş.
370. Dönem Karı Vergi ve Diğ. Yasal Yük. Karş.
____________ …. / .. _____________
4- 193 hesabın 371 hesaba devredilmesi gerekir. (193, 691’den büyükse sadece 691 kadarı devredilir.)
____________ 31.12 .. _____________
371.Dön.Kar.Peş.Öd.Vergi Diğer. Yükümlülükler
193.Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar
____________ …. / ….. _____________
5- Dönem karının (690 hesap) kapatılması gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
690 Dönem Karı veya Zararı
691.Dönem Karı vergi ve Diğer. Yasal Yük. Karşı.
692.Dönem Net Karı
____________ …/…. _____________
6- 692 hesabın (Dönem Net Karı veya Zararı) 590 hesaba devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
692.Dönem Net Karı -Zararı
590.Dönem Net Karı
____________ 31.12 .. _____________
7- 690 hesapta zarar varsa 692 hesaba devredilir.
____________ 31.12 .. _____________
692.Dönem Net Karı-Zararı
690.Dönem Karı veya Zararı
____________ … / .. _____________
8- 692 hesabın 591 hesaba devredilmesi gerekir.
____________ 31.12 .. _____________
591.Dönem Net Zararı
692.Dönem Net Karı veya Zararı
____________ …. / .. _____________
YENİ YILDA YAPILACAK İŞLEMLER
1- Alacak senetlerine devredilen çeklerin tekrar çekler hesabına alınması gerekir.
____________01.01.. _____________
101.10 Portföydeki Çekler
121.90 Vadeli Çekler
____________ ../../.. _____________
2- Borç senetlerine devredilen çeklerin tekrar verilen çekler, hesabına alınması gerekir.
____________ 01.01.. _____________
321.xx Borç Senetleri
103.xx Verilen Çekler
____________ ../../.. _____________
3- Alınan sipariş avanslarına devredilen alıcıların alacak bakiyelerinin tekrar alıcılar hesabına alınması gerekir.
4- Verilen sipariş avanslarına devredilen satıcıların borç bakiyelerinin tekrar satıcılar hesabına alınması gerekir.
____________ 01.01.. _____________
320.10 Satıcılar
159.xx Verilen Sipariş Avansları
____________ ../../.. _____________
5- 122 Kod’ lu alacak senetleri reeskontu hesabının kapatılması gerekir.
____________ 01.01… _____________
122.xx Alacak Senetleri Reeskontu
647 Reeskont Faiz Gelirleri
____________ ../../.. _____________
6- 322 Kod’ lu borç senetleri reeskontu hesabının kapatılması gerekir.
____________ 01.01…_____________
657 Reeskont Faiz Giderleri
322 Borç Senetleri Reeskontu
____________ ../../.. _____________
7- 370 ve 371 hesap karşılaştırılarak ödenecek vergi çıkıyorsa 360 hesaba kaydedilmesi gerekir.
____________ 30.04 _____________
370 Dönem Karı Vergi Diğ. Yasal Yük. Karş.
371 Dönem Karının Peşin Ödenen Vergi ve Diğ. Yük.
360.90 Ödenecek Kurum Vergi Fonları
____________ ../../.. _____________
8- Dönem net karı (Limited Şirketinde ortaklar kurulu, Anonim Şirketlerde genel kurul kararına göre) ilgili hesaplara devredilir. (Örnek madde karın dağıtılmaması kararına göredir.)
____________ 01.01…_____________
590 Dönem Net Karı
540 Yasal Yedekler
570 Geçmiş Yıllar Karları
____________ ../../.. _____________
9- Dönem net zararı varsa 580 hesaba devredilmesi gerekir.
____________ 01.01.._____________
580 Geçmiş Yıllar Zararları
591 Dönem Net Zararı
____________ ../../.. _____________